StartpaginaIn persona Christi. Betekenis. Belicht vanuit een Paas- en Pinkstervaring.
Een priester handelt in persona Christi. Hiermee wordt bedoeld hoe Jezus Christus werkzaam is doorheen de priester. Zonder het algemeen priesterschap van de gelovigen tekort te doen mogen wij de priester zien als het instrument van Christus en treedt hij op in de persoon van Christus. Als de priester doopt is het eigenlijk Christus die doopt. En als de priester de H. Mis opdraagt is het eigenlijk Christus die het eucharistische offer opdraagt. In de persoon van Christus optreden betekent niet dat de priester in zijn gedrag altijd een heilig man zal zijn in de morele zin van het woord. Nee, de priester is en blijft een gewoon mens. In dit verband wil ik het Hebreeuwse woord voor heilig onder de aandacht brengen. "Kadosh" betekent niet volmaakt, rein of zonder zonde, maar apart gezet voor een speciaal doel. De Bijbel benadrukt met dit woord dat iemand bijzonder is doordat hij door God apart is gezet. Menselijke beperktheden zijn in de ogen van God geen belemmering om genadegaven door de priester uit te laten delen aan de gelovigen. Het is immers niet de priester die handelt maar Jezus Christus zelf, hetgeen voor de priester geen vrijbrief is om erop los te leven. Op de dag van zijn bisschopswijding in 1993 zei Mgr. Frans Wiertz over zijn voorganger, Mgr. Dr. Johannes Gijsen: Hij heeft aan de priesters hun identiteit teruggegeven. Het NOS-journaal bracht die uitspraak onder de aandacht. De toen nieuwe bisschop sloeg daarmee de spijker op zijn kop ofschoon die uitspraak niet door alle priesters in dank werd aanvaard. Als het gaat om persoon en identiteit moet ik denken aan een film van Ingmar Bergman. Komende zomer is het honderd jaar geleden dat hij werd geboren in het Zweedse Uppsala. In zijn door velen als sterk autobiografische beoordeelde film "Persona" uit 1966, op Arte uitgezonden op 7 februari 2018 laat hij twee vrouwen een hoofdrol spelen die in figuurlijk opzicht meerdere maskers blijken te dragen en elkaar daarmee confronteren. De een doet dat door te spreken. De ander door te zwijgen. Op een dag verstijft het gezicht van een gevierde actrice, Elisabeth genaamd, gespeeld door Liv Ullman. Dat is wanneer zij Sophocles' Electra opvoert. Ze spreekt niet meer. En ze blijft zwijgen. Dit als een vorm van protest, zoals pas later blijkt, tegen een wereld die haar alleen als een gevierde actrice wil zien en niet als een persoon die bijvoorbeeld gekweld wordt door schuldgevoelens. De actrice wordt door haar arts naar een huis aan zee gestuurd waar ze opgevangen wordt door een verpleegster Alma genaamd, gespeeld door Bibi Andersson. Deze praat veel en vertelt zo wat alles over zichzelf en interpreteert voortdurend de persoonlijkheid van de stilzwijgende Elisabeth. Aanvankelijk vullen ze elkaar goed aan. Tot het moment waarop de verpleegster een brief leest van Elisabeth die bestemd is voor de psychiater die ze gehaald heeft uit een niet dichtgeplakte enveloppe. In die brief beschrijft Elisabeth hoe ze al een hele tijd Alma observeert en haar beschouwt als een studieobject. Alma is verbijsterd. Nu moet er gesproken worden en uitleg gegeven worden. Dat gebeurt niet. De spanning loopt op. Wie is wie? Wie zet als eerste het masker af? Op een gegeven moment zien we twee gezichten samengesmolten tot één gezicht. De film heeft een open einde. In deze sobere film, in zwart-wit beelden, met veel close-up-opnames van de gezichten van de hoofdrolspelers die zeer expressief zijn, neemt Bergman de kijker mee op weg naar zijn paaservaring. Een film die volgens zijn eigen zeggen hem gered heeft uit een zeer persoonlijke levenscrisis en een nieuw tijdperk inluidde in zijn omvangrijk oeuvre. Persona wordt nog altijd als zijn grootste meesterwerk beschouwd. ( persona in het Latijn; van per (door) en sona van sonare ( klinken) met als oorspronkelijke betekenis het masker van de antieke toneelacteur, waardoorheen zijn stem klonk. ) De film van Bergman werd destijds in Nederland en België uitgebracht onder de titel Maskers en won internationale prijzen en wordt nog altijd gezien als een meesterwerk in de filmkunst. Met Pasen vieren wij de overwinning van lijden en dood en alles wat doods en somber maakt door Jezus Christus. We verkondigen een blijde boodschap. Het is de priester die in persona Christi de mensen de zonden mag vergeven in het sacrament van boete en verzoening, een paassacrament bij uitstek. We hoeven het masker niet langer op te houden.Pastoor Huub van Horne