StartpaginaPreek op Aswoensdag (17-02-2021) Bewerkt
"Bedenk wel: stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren". Woorden die we terugvinden in het boek van de Schepping. ( naar Genesis 3,19 ) "Bedenk wel" is later toegevoegd in de liturgie van Aswoensdag. Woorden die normaliter uitgesproken worden tijdens de toediening van askruisje op het voorhoofd. Dit jaar niet. Zoals alles anders is dan normaal, zo zal in deze kerk het advies gevolgd worden van de Nationale Raad voor Liturgie. De as zal worden uitgestrooid over het hoofd. Dit gebruik waarmee wij niet vertrouwd zijn heeft de oudste papieren. Gebaseerd op bijbelse gebruiken. Ik zal dadelijk een verhaal samenvatten uit de bijbel waarin de as op deze wijze wordt uitgestrooid. Op Aswoensdag wordt steevast voorgelezen uit het boek, Joël. De profeet Joël spreekt over grote aanstaande rampen die het land bedreigen, namelijk een droogte en een sprinkhanenplaag. De profeet roept zijn landgenoten op tot bekering en zich tot God te wenden. Tegelijkertijd verzekert hij hen dat God bereid is hen te vergeven. Wanneer zij tot inkeer komen en hun leven beteren. Hij voorspelt het herstel van het land tot de vroegere vruchtbaarheid. Een tweede zeer bekend geworden formule tijdens de toediening van as luidt: "Bekeert u en gelooft in het evangelie". Die oproep tot bekering waarmee Marcus zijn evangelie begint vinden we qua inhoud terug bij de profeet Joël. We hoorden ze op deze Aswoensdag en op alle voorafgaande aswoensdagen: "Keert tot Mij terug van ganser harte, met vasten, met geween en met rouwklacht". Er zijn maar weinig mensen die het Bijbelse verhaal kennen van Tamar, de dochter van koning David. Deze andere vorm van toediening van as geeft mij de gelegenheid om dat verhaal te vertellen. Tamar strooit as op haar hoofd nadat er iets vreselijks is gebeurd met haar. Waarbij ze het lange kleed dat zij droeg, doormidden scheurt, haar hand op haar hoofd legt en jammerend heengaat. Wat is met haar gebeurd? Ze is verkracht geworden door haar halfbroer Amnon die op haar verliefd was geworden. Hoewel ze weerstand heeft geboden is dit haar overkomen. Ze is na die verkrachting aan de kant gezet. Als haar broer Absalom erachter komt wat Amnon heeft gedaan, zegt hij tegen haar: "Is Amnon je te na gekomen?". Het antwoord wacht hij niet af en geeft hij zelf: "Zwijg, dan zusje, hij is broer; je doet er beter aan om het te laten rusten". Dat sussen en wegwuiven dat zien we niet alleen bij Absalom gebeuren maar bij veel mensen die met soortgelijke verhalen geconfronteerd worden. De reactie van koning David is ook niet zoals het eigenlijk hoort en je van een vader zou verwachten. Hij werd woedend. Begrijpelijk. Maar daar blijft het bij. Geen openbare beschuldiging van Amnon, geen rehabilitatie van Tamar, Geen troostende of vriendelijke woorden voor zijn verkrachte dochter. Slechts sprakeloze woede. David zwijgt vervolgens. Hij neemt geen maatregelen tegen Amnon. En daarmee geeft hij Absalom de gelegenheid en de ruimte om zijn broer uiteindelijk te laten doden als wraak. Met alle gevolgen van dien. En daarom klinken die woorden uit de prefatie in een dienst voor boete en verzoening zo mooi: Wanneer wraakt wijkt voor vergiffenis. Van Tamar lezen we vervolgens dat ze eenzaam is en zich uitgestoten voelt. Immers Amnon die eerst gek op haar was, zijn lust niet kon beheersen krijgt na zijn vreselijke daad een afkeer van haar. In de bijbel staat dat de afkeer nog heviger was dan de liefde waarmee hij haar eerst had bemind. Vervolgens zegt hij tot haar: "Maak dat je wegkomt". Tamar zegt daarop: "Eerst doe je me zo iets afschuwelijks aan en nu stuur je me nog weg ook? Maar hij wil niet naar haar luisteren. En vervolgens komt ze op het idee om haar hoofd met as te strooien. Nu moet er wel aandacht komen voor haar. Nu zal het niet langer meer in de doofpot blijven. Absalom heeft haar vervolgens in huis opgenomen om de schande zo weinig mogelijk openbaar te maken. Met als gevolg dat ze geïsoleerd wordt van de buitenwereld en zich nog eenzamer gaat voelen. Wat kunnen we leren van deze bijbelse geschiedenis waarin het kwaad dat gebeurt niet wordt weggemoffeld maar nuchter wordt beschreven? Wanneer er niet adequaat wordt gereageerd op kwaad, blijft de zonde voortwoekeren en worden relaties troebel, verziekt en uiteindelijk verbroken. Davids lijdelijke passiviteit zou ons moeten aansporen om problemen ter sprake te brengen. Het zou ons moeten aansporen om de zonde ter sprake te brengen. Het zou ons moeten aansporen om in de geest van het evangelie te denken en vervolgens te handelen. Drie klassieke werken worden ons in deze veertigdagentijd voorgehouden. Aalmoezen geven, bidden en vasten. En dat niet voor het oog van de mensen. Evenals vorig jaar is de vastenactie dit jaar bestemd voor de wederopbouw van Turkana in Kenia, dat ruim een jaar geleden getroffen werd geworden door hevige regenval. Huizen werden weggespoeld. Door ruimschoots mee te doen met de Vastenactie kunnen we een steentje bijdragen aan de wederopbouw. In plaats van sprakeloos te zijn wanneer er ergens een ramp gebeurt zouden we kunnen proberen te helpen. Door problemen te bespreken kunnen we mensen bewust maken van de nood die er is. Door te spreken over Tamar, zoals vandaag is gebeurd, spreken we tot al die vrouwen van wie de stemmen zijn stilgevallen door hun schande en daardoor in een isolement terecht zijn gekomen. Wanneer we Tamars verhaal vertellen en doorvertellen, het verhaal bij ons laten binnenkomen dan zullen we respectvol omgaan met alle mensen die op een soortgelijke wijze slachtoffer zijn geworden. En zo kunnen we pleitbezorgers worden. Pleitbezorgers die Tamar had moeten hebben. Immers van de geschiedenis kun je leren.Amen.
|
Gebedskaart Aswoensdag 2021, uitgegeven door bisdom Roermond. |
|
Artikel over Aswoensdag op de voorpagina van Dagblad de Limburger. (16-02-2021) |
|
Foto van uitzending L1 Centraal die op Aswoensdag een reportage maakte vanuit de Grote Kerk te Venray |
|
Het uitstrooien van as door Cor Sonnemans in Venlo-Zuid. Dagblad de Limburger 18-02-2021 |